KAPÍTULU I
INTRODUSAUN
1.1 Antesedente.
Ohin Timor-leste hanesan nasaun ida ne’ebe mak foin restaura ona nia ukun an iha tinan hirak liu ba, entaun presiza halo investe maka’as ba iha area edukasaun nia atu nune’e bele hodi alkansa ba prosesu desenvolvimentu nasiona. Tamba liu husi esperensia no kunesimentu iha siensia bele halo mudansa ba pais mask Timor rai ida ne’ebe mak ki’ik ona mai be bele halo rotasaun ba nia emar sira. kolia konaba edukasaun nasional, ne’ebe toma responsablidae ba nia entidade tomak atu kontribui, hadia no hasae kualiade aprendizajem, liu-liu hakbi’it kapasiade edukdor sira nian atu hodi bele hoddi didika an tomak ba edukasaun, tamba ne’e partisipasaun ema nian importante tebes ba susesu edukasaun. Edukasaunn hanessaan aspetu inportante ida hodi halo desenvolvimentu ba pais no bele halo mudansa no mentalidade ema ida-idak nian iha nia moris.
Edukasaun mos sai nu’udar dalan hodi hetan moris di’ak individual ba ema ida-idak tuir kuinesimentu iha siensia no teknologia ba moris naruk tamba teknologia sai hanesan informasaun ida ba ema hotu. Ho nune’e ema bele hatene no koñese iha komuidade no natureza moris.
Escola Secundaria Técnico Vocasonal Cristal Suai (PAP) iha responsablidadde ba hanorin no eduka estudante feto no mane sira ne’ebe iha interese atu aprende iha Escola Secundaria Técnico Vocasonal Cristal Suai. Banhira estudante remata ona nia estudu iha ona kuinesimentu kona ba area informatika nian, ne’ebe durante tinan (3) nia hala’o ni estudu iha escola de refere. Ne’ebe nia aprende konaba teoria no pretika no sesuk-seluk tan. Sira iha ona kuinesimentu ka kapasidadde atu hala’o servisu. Estudante sira domina materia tuir ida-idak nia epartamentu rasik, no iha kinesimentu ne’ebe mak kl’ean atu hatene nia objeivu. Escola secundaria técnico vocasonal cristal suai dedika estudante sira atu bele hetan servisu no bele loke kampu de trabalho ba sira an rasik. Proojetu Prova Aptidão Profisionnal (PAP) ida ne’e bele aumenta estudante sira nia kuinesimentu no pratika atu hodi inplementa no teoria ne’be hetan iha Escola Secundaria Técnico Vocasonal Cristal Suai durante tinan tolu.
Trbalho ne’e realize bazeia ba karta ne’ebe mak fo sia ona husi kurikulum Escola Secundaria Técnico Vocasonal Cristal Suai (ESTVCS) ne’ebe mak deklara ona ba launus sira atu realize sira nia projetu ne’e molok sira atu remata sira estudu hodi aumenta sira nia kuinesimentu iha area informatika nian.
Ho apresentasun ida ne’e hodi fo sai ha’u nia Projetu Prova Aptidão Profisional (PAP) ida ne’e ho nia titulu: “Manera Atu Hamate Laptop Uza Software Microsoft Excel” ha planu ne’e husi ha’u nia kriativu no ekipamentus ida hodi valoriza tuir nia komponente ne’ebe mak iha.
1.2 Objetivu.
1. Hodi fasilita ami estudante sira ne’eb mak inklina an ona Escola (ESTVCS) konaba “Maneira Hamate Laptop Uza Software Microsoft Excel”.
2. Software Microsoft Excel Hanesan Aplikasaun ida ne’ebe bele ajuda ita atu hamate ita nia komputador ou laptop se wainnhira ita nia komputtador ou laptop ne’e iha failaansu ruma.
3. Konhese diak no hatene profunnda liu konaba onsa atu hamate ita nia komputador ou laptop uza software/aplikasaun Microsoft excel.
1.3 Benefisiu.
1. Aplikasaun Microsoft Excel Hanesan Aplikasun ida ne’ebe uniku no espesial tebes ba kompuador ou laptop tamba nia mos ita bele uza hodi hamate ita nia komputador/ laptop.
2. Kolia konaba atu hamate komputador/laptop uza Software Microsoft Excel, hakarak atu esplika klean lui tan at nune’e kolega sira seluk bele hatene no mos ema seluk mos bele komprende kona ba saida mak Software Ou Aplikasaun Microsoft Excel
1.4 Formulasaun Probema.
Bazeia ba esplikasun ne’ebe mak relasiona ho titulu ne’ebe mak iha hodi hamosu pergunta hanesan tuir mai ne’e:
1. Referensia no Historia husi Maenek Nain.
2. Tamaba saida mak tenke hamate laptop uza software microsoft excel?
3. Oina atu hamate laptop uza software microsoft excel?
1.5 Limitasaun Problema.
Bazeia ba esplikasaun ne’ebe mak relasiona ho topiku iha ne’e hakerek nian rekuinese katak projetu prova aptidaun ida ne’e hakerek nain foti bazeia ba refernsia ne’ebe mak hakerek nian hetan no kuinesimentu ne’ebe mak iha.
KAPÍTULU II
FUNDAMENTU TEORIKU
2.1 Referensia no Historia husi Matenek nainn sira.
Software Office Ms.Excel ne’e kria husi matenek nain ida naran Nelson Vieira Charles Hots, iha loron 13 fulan Novembru tinan 2015 iha Indonesia. Software ou aplikasi ida ne’e bele uza ba haamate komputador ou laptop, tuir esplikasaun Nelson Vieira charles hots, hateten katak softwre Microsoft Office Excel ida ne’e nia extra/lur husi Winrar laos hanesan Microsoft Excel ida ne’ebe maka gabung/hamutuk ho Office 2007/2010 ne’e laos tamba Office Ms.Excel ida ne’e Matenek nain kria espesial atu uza lori hamate kommputador/Laptop de’it karik ita nia Laptop ka Komputador ne’e labele halo .
2.2 Tamba sa mak tenke hamate Komputador/laptop uza software Microsoft excel?
Tamba iha era globalizasaun area informatika nian agora ema hotu hotu uza deit mak Shut Down iha Menu Star ne’e, tamba ida ne’e maka matenek nain sira hateten katak software ida ne’e kria hanesan “Rede” ida atu lori haforsa tan sasan ne’ebe maka iha nanis ona iha komputador/laptop.
2.3 Oinsa atu Hamate Komputador/Laptop Uza Software Microsoft Excel?
Wainhira atu hamate komputador /Laptop uza Software Microsoft Excel ida ne’e entaun dahuluk ita tenke prepara ou ba lai iha Software Microsoft Excel ne’e depois ita tenke halo instalasaun mos iha software ne’e install hotu foin ita bele ba hili ou kliike iha Shutdown.Lnk foin ita nia komputador/laptop ida ne’e mate.
KAPÍTULU III
METODOLOJIA
3.1. Fatin no Tempu Implemanta Projetu.
4. Fatin
Fatin ne’ebe mak uja hodi realiza peskiza ka foti dadus ou realiza pratika iha fatin
5. Tempu
Tempu ne’ebé uza hodi realiza duarante semana/fulan hahu husi lororn..../..../2019 to’o loron....../...../2019
3.2 Metodolojia Uza Hodi Halo Projetu
Nú Atividade Juñu Jullu Agostu
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
1 Buka Referensia
2
Hahu hakerek PAP
3 Hasoru professor
Orientador
4 Hasoru professor
Orientador
5 Exame projetu (PAP)
3.3 Instrumentu ne’ebe mak uza
Instrumentu ne’ebe mak uza hodi hala’o pratika mak hanesan tuir mai ne’e :
1. CPU ( Control Prossesing Unit)
2. Layar Mnitor
3. Keyboard
4. Mause
5. Kabel VGA (Video Grasphies Array)
6. Komputador
KAPÍTULU IV
REZULTADU ATIVIDADE PRATIKA
4.1 Planu Atividade Projetu
Wainhira ha’u hahu realiza projetu PAP ida ne’e durante fulan (2) nia laran ha’u nia Projetu Prova Aptidão profisional ida ne’e diriji husi Escola Secundaria Técnico Vocacional Cristal Suai (ETVCS), hodi nune’e ha’u bele halo ha’u nia preokupasaun sira mak hanesan: kolega sira ne’ebe maka presija atu Sent ou kopy software Microsoft Excel ba iha sira nia koputador/laptop, iha estudante barak mak hakarak atu halo install software Microsoft Excel atu nune’e sira mos hakarak atu taka ka hamate sira nia komputador/laptop uza deit software ida ne’e. Liu husi projetu ida ne’e iha estudante ne’ebe mak hakarak aprende kona ba oinsa atu hamate sira nia komputador/laptop uza deit Software Ms.Exceel .
Escola Secundario Técnico Vocacional Cristal Suai (ETVCS), mos presiza atu kria ekipamentus informatika no ekipamentos sira seluk ne’ebe mak presiza atu hodi halo instalasun ba software iha komputador/laptop, Ha’u fiar katak estudante barak mak kestiona konaba oinsa atu hamate ou shut down komputador uza deit Ms.Excel., No ha’u mos iha koñesimento no hatene duni konaba oinsa atu shut down laptop uza Software Microsoft Excel. No sira mos bele asesu liu husi internet kona-ba oinsa atu hamate shut down llaptop/komputador no hatene klean liu-tan konaba konesimentu iha mundu informatika no tecnologia liu-liu iha timor-leste.
4.2 Planu orsamentu projetu.
Durante ha’u hala’o ha’u nia projetu ka Programa Aptidaun Profisionanl (PAP) ida ne’e, material sira ne’ebe utiliza ba print ou gastu mazumenus U$.( 13 ) dolar to,o ha’u nia programa aptidaun profisional (PAP) ida ne’e hotu.
Nú Material Funsaun
1 Telefoni Utiliza hodi halo koneksaun internet
2 $ 3 solar Ativu pakote DU, hodi buka referensia
3 $ 10 dolar Print (PAP) provijoriu hodi halo revisaun
4.3 Planu Akisiasaun materiais projetu
Komponente ne’ebe mak estudante sira presija atu bele utiliza ba sira nia necesidade eskolar nian no hodi komplementa tan estudante sira nia preokupasaun iha Escola (ESTVCS) mak hanesan tuir mai ne’e.
1. CPU (Control prosses Unit)
2. Layar monitor
3. Keyboard
4. Mouse
5. Kabel VGA (video Graphies Array)
6. Flash Disk
Hodi nune’e bele koloka ekipamentus sira ne’e iha fatin ne’ebe mak seguru, atu nune’e sira labele iha problema ka preokupasaun ruma ba ekipamentos sira ne’ebe iha, atu nune’e labele aat tuir nia imagen ne’e no nia funsaun ida-idak iha,mak hanesan tuir mai ne’e:
1. Esplikasaun kona-ba ekipamentu ne’ebe mak uza ba kriativu ba atividades
Fisiku husi CPU
a. CPU: ne’e hanesan ekipamentu fisiku ida ne’ebe maak utilize hodi halo atividade ba prossesu ba data ne’ebe maka input no output.
Fisiku husi layar Monitor
b. Layar Monitor: ne’e hanesan ekipamentu fisiku ida ne’ebe mak bele fo formasaun ne’ebe mak input ona. Liu husi Monitor maka ita bele hare ho matan kona ba informasaun sira ne’ebe maka input ne’e.
Keiboard
c. Keiboard ne’e hanesan ekipamentu fisiku ida ne’ebe bele uza hodi input/keteik informasaun.
Mouse
d. Mouse : hanesan ekipamentu fisiku ida ne’ebe ita bele uza hodi hatudu ba informasaun ne’ebe maka ita input ona, no mos hodi hatu mos buat ne’ebe maka ita presija.
Kabel VGA
e. Kabel VGA : ne’e hanesan ekipamentus fisiku ida ne’ebe bele utiliza hodi halo ligasaun entre CPU no Monitor no Kabel VGA maka bele lori informasaun sira ne’ebe maka ita input iha Monitor ba rai iha Hardicks.
Fisiku husi Flash Disk
f. Flash Disk : hanesan ekipaamentus fisiku ida ne’ebe maka importante tebes mai ita atu bele hodi copy/transfere dokumentus ruma ba husi flash ida ba iha flash seluk.i no mos ita bele uza halo iinnstalasaun ba laptop ou software.
4.4. Durante ha’u Hahu Implementa Projetu Prova Aptidão Profisional (PAP) E no mos kona ka prosesu atu hamate ou Shut Down laptop ka komputador.
1. Waihira ita loke pogram/dokumentus ka software ruma entaun primeru ita tenki ba iha Menu Star mak hanesan imagens iha kraik ne’e.
1.1. Imagens-i
2. Depois ita tenke ba hili imagen iha kraik ne’e hanesan tuir mai ne’e. E no ms ba kliike iha This PC/Komputador.
2.1. Imagens-ii
3. Hafoin ita ba hili/kliike iha “Data D” tamba ita atu loke program/software ka dokumentus ne’ebe maka ita atu uza ba prosessu ne’e.
3.1. Imagens-iii
4. Depois tama ba prosesu atu instalasaun Software ka servisu ne’ebe mak ita atu hahu hala’o. No ita sei hili “Software” ka sasan ne’e, hanesan imagens iha kraik.
4.1. Imagens-v
5. Tuir mai ita ba kliike kanan iha software ne’e no nia sei hatudu ni-nia suruhan/dalan depois ita hili no kliik ia ne’ebe maka ita atu hili iha ne’eba ita hili “Open”
5.1. Imagens-vi
6. Depois nia sei mosu imagens ida iha kraik hanesan tuir mai ne’e, no nia sei haruka ita atu hili buat ida ne’ebe maka ita atu halo/hatudu no ita mos sei hili iha ne’eba maka “Shutdown.lnk”.
6.1. Imagens-vii
4.5 Analiza resultadu projetu.
Halo finalista tia manutensaun ba kreativu husi atividade halo hamate ou Shut Down Komputador no laptop iha Eskola Secundario Técnico Vocacional Cristal Suai (ESTVCS), no ha’u mos koñese no hetan duni ni-nia rezultadu ba hau nia projeto Prova Aptidão Proesional. Ha’u sente katak iha ha’u nia titulu ou topiku kona ba uza Software Microsoft Excel hodi Hamate ou Shut Down Komputdro ka Lpatop. No liu husi ha’u nia titulu ka topiku ida ne’e bele fasilita ita hotu atu bele hatene oinsa uza Software Microsoft Excel hodi hamate ou Shut down komputador/laptop.Ha’u fiar katak ho projetu Prova Aptidão profisional (PAP) ida ne’ebe ha’u halo ona, bele hafasil ita hotu atu hatene no aprende aprofunda liu tan, ha’u mos iha konesimento iha area tecnologia no liu liu ba iha area informatika nian iha future oin mai ne’e.
KAPITULU V
LIAN MAKTAKAN
5.1 Konklusaun
Liu husi biban ida ne’e ha’u konsidera katak projetu Prova Aptidão Profisional (PAP) ida ne’e susesu ona, tamba ne’e hakerek nian foti konkluzaun badak ida ne’e katak buat hotu ne’e mak hakerek nain esforsu tiha ona durante ne’e hahu husi inisio to’o remata
Fiar katak iha projetu Prova Aptidão Profisional (PAP) ida ne’e kar’ik buat ruma la monu ba ita bo’ot sira nia laran karik nu’udar estudante ka ema kriatura moris sempre hasoru sala tamba ne’e ho hakraik-an ha’u husu ita bo’ot sira bele fo netik kritika ne’e ho konstrutivu ba ha’u nia projetu Prova Aptidão Profesional atu bele hadia diak liu tan iha futuru oin mai.
5.2 Sujestaun
Bzeia ba konklusaun iha leten ha’u garantia katak iha esperensia lubuk maka ha’u haklean liu tiha ona kona ba maneira atu hamate ka Shut Down komputador / laptop uza software Microsoft Excel. Tamba ne’e ha’u hakarak hateten deit katak iha ha’u nia projetu ida ne’e buat barak mak sei falta ka la kompletu iha projetu Prova Aptidão Profisional (PAP) ida ne’e. tamba ne’e ha’u akumula idea no kiuñesimentu husi referênsia barak maibe ha’u sei la espera katak iha esperensia tomak ba ha’u nia projetu PAP ida ne’e hetan ona ni-nia identidade ne’ebe maka perfeitu tamba iha failansu kona ba lian tuir hakerek ortografia padraun.
Relasiona ho failansu hotu-hotu ne’ebe mak ha’u mensiona iha leten nu’udar nain ba projetu Prova Aptidão Profisional (PAP) karik iha projetu ida ne’e liafuan ka silaba ruma ne’ebe mak seidauk los no latuir ortografia padronizada karik, buat sira ne’e hotu maka ha’u konsidera kona ba ha’u nia frakeza, ho ida ne’e naklekar ba le’e nain sira atu fo netik hanoin no mata dalan ba projetu ida ne’e atu nune’e ha’u bele banati tuir hodi hadia diak liu tan atu hodi desenvolve iha pasu oin mai.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar